زمین پژوهش
دو یادداشت در مورد ساختمان پژوهش و زلزله پژوهش نوشتم و بازخوردهای خوبی هم دریافت شد، از اول سعی داشتم یادداشت‌ها رو به سمتی ببرم که مشکلات پژوهشی رو مطرح کنیم. بعد از طرح مبحث ساختمان پژوهش چند بازخورد خوب دریافت کردم و تصمیم بر این شد که یادداشت‌ها را ساختارمند کنم و به نظرم آمد که از ابتدا معیارها و ملزومات ساختمان پژوهش را بیان کنیم. رئوس مطالب به شرح زیر است. زمین پژوهش، مجوز پژوهش، پی ساختمان پژوهش، اسکلت پژوهش، دیوار پژوهش، سقف پژوهش، زیباسازی پژوهش، ایمنی پژوهش، آفات پیش روی پژوهش و در نهایت بیمه پژوهش را ذکر کنیم. البته این رئوسی است که اکنون به ذهنم رسیده و خوشحال می‌شم اگر نظری در مورد رئوس مطالب هست بیان بفرمایید و اگر دوستی یادداشت یا مطلبی در هر کدام از حوزه‌ها داشت رو خوشحال می‌شم که به ایمیل بنده به آدرس Mehdi.lis89@gmail.com ارسال کنند و انشالله حتما به اسم خودشان منتشر خواهد شد.
زمین پژوهش
بحث زمین و زمینه پژوهش بسیار مهم است و باید در انتخاب موضوع پژوهش بسیار دقت کرد، میتوانیم زمین را همان زمینه و حوزه اصلی پژوهش در نظر بگیریم، در یادداشت‌های قبلی هم اشاره شد اما چون اکنون قرار هست که ساختارمند باشد احتمالا برخی مطالب مجددا تکرار می‌شود. در بحث انتخاب موضوع و حوزه کاری پژوهش باید بسیار دقت کرد همان‌طور که ما زمان احداث ساختمان به زمین آن دقت می‌کنیم. زمین باید کم‌ترین هزینه برای خاک برداری را داشته باشد، زمین باید ساختش به سمت آفتاب باشد، زمین‌های کناری و وضعیت قرارگیری زمین برای ساخت پژوهش از اهمیت بالایی برخوردار است و امثال این‌ها، در بحث موضوع نیز باید موضوعی انتخاب کرد که به درد جامعه و مردم بخورد. موضوعی که با مسائل جامعه ارتباط داشته باشد و مردم بتوانند از آن استفاده کنند، موضوعی که تبدیل به حلقه واسط میان پژوهشگر و جامعه شود همان‌طور که ذکر شد پژوهش می‌تواند حلقه واسط میان دانشگاه و جامعه باشد. زمانی میتوانیم بیان کنیم که کارهای پژوهشی در جامعه ما تاثیر گذار است و پایان‌نامه‌ها و طرح‌های پژوهشی در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی خاک نمی‌خورند که موضوع آن‌ها مرتبط با نیاز جامعه باشد. اهمیت به مسائل جامعه و انجام طرح‌های پژوهشی و کارهای پژوهشی به حل بسیاری از معضلات جامعه کمک می‌کند. بخش پیشنهاد برای پژوهش آینده در مقاله‌ها و پایان‌نامه‌های ما چقدر مورد توجه قرار می‌گیرد؟ به جرات می‌توان گفت که در بیشتر پژوهش‌ها به پیشنهادهای ارائه شده در بخش پیشنهاد پژوهش اهمیت داده نمی‌شود که این می‌تواند به دو دلیل باشد، مورد اول که به نظرم دلیل مهمی هم هست بیشتر پژوهشگران در ارائه پیشنهادهای پژوهشی موضوعات نوین را ارائه نمی‌کنند چون نمی‌خواهند موضوعشان بسوزد و تصمیم دارند در آینده (خدا می‌داند کی باشد) خودشان مجدد در آن حوزه کار کنند و این می‌تواند منجر به بی‌اعتمادی پژوهشگران شود و شاید احساس کنند که موضوع پیشنهاد تاپ نیست و نمی‌تواند کاربردی باشد فقط پیشنهاد شده که همین پژوهش در جوامع مختلف انجام گیرد. مشکل دیگر برمی‌گردد به افرادی که می‌خواهند پژوهش جدید انجام دهند. این افراد باید به پژوهش‌های پیشین مراجعه کنند و براساس آن‌ها و بر اساس نیاز جامعه اقدام به انجام کار پژوهشی کنند. شاید گفته شود که پیشنهادهای ارائه شده برای پژوهش مشکلات فوق را داشته باشند و کسی تمایلی به انجام آن‌ها نداشته باشد. اما می‌توان با مراجعه به متن پژوهش بسیاری ایده کاربردی و نوین گرفت. چه بسیارند پژوهش‌هایی که در پی بررسی مشکلات، مسائل و چالش‌های پیش روی سازمان‌ها هستند و در پایان مسائل موجود در یک حوزه مختلف را ارائه می‌کنند اما این مسائل مسکوت می‌مانند و کاری در این حوزه‌ها انجام نمی‌شوند. یعنی مسائل و مشکلات استخراج می‌شود و می‌توان پژوهش‌های در مورد چه کنیم که این مسائل را رفع کنیم انجام شود. اما بسیاری از ما به این موضوع اهمیت نمی‌دهیم و برای حل راهکاری نداریم، یعنی نقد می‌کنیم اما راهکاری بهتر ارائه نمی‌کنیم. به این خاطر پیشنهادم این است که حتما باید آثار منتشر شده و پایان‌نامه‌ها بررسی شوند و از دل آن‌ها موضوعات کاربردی استخراج شود. بارها برای خودم پیش آمده است که در جلسه دفاع کارشناسی ارشد و دکتری حضور پیدا کرده‌ام و زمان ارائه نتایج پژوهش سریعا قلم و کاغذ درآورده‌ام تا ایده‌ها و پیشنهادهای کاربردی را بنویسم و یا خود بر روی آن‌ها کار کنم یا در قالب یادداشتی پیشنهاد دهم اما بیشتر وقت‌ها شکست خورده‌ام و پیشنهاد کاربردی دریافت نکرده‌ام یا اصلا در ارائه‌های پژوهش اشاره‌ای به آن نشده است. بنابراین پیشنهادم این هست که حتما دانشجویان و اساتید محترم در بخش پیشنهادهای پژوهش دقت زیادی به کار ببرند و فقط بخش پیشنهادها برای کم کردن بار از روی دوش نباشد، بلکه مانند اهمیتی که به فصل سوم و سایر فصول پژوهش داده می‌شود به بخش پیشنهادهای پژوهش نیز اهمیت داده شود تا بتوان ایده‌های کاربردی از آن استخراج کرد.
نگاه انتقادی به مسائل و مشکلات و تلاش برای رفع مشکلات جامعه نیز می‌تواند به انتخاب موضوعات کاربردی کمک کند. شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که زمانی‌که در حال انجام موضوع پژوهشی هستید هر مطلب و یا مساله‌ای را می‌بینید به نوعی با پژوهش‌تان ربط می‌دهید و از کنار هیچ چیزی به آسانی رد نمی‌شود. اما پیشنهاد من به این بر می‌گردد که قبل از انتخاب موضوع چنین حساسیتی باشد و به نوعی آنتن‌ها روشن و کلیه اتفاقات جامعه را دریافت و تحلیل کنیم و براساس نیاز جامعه اقدام به انتخاب موضوع پژوهش کنیم.
همان‌طور که در ساخت ساختمان باید زمین صاف و خابرداری شود و آماده احداث شود در پژوهش نیز باید موضوع خوب پخته شود و کل صیقل‌های لازم بر روی آن انجام گیرد و موضوع باید به خوبی چکش کاری شود و وقتی آماده شد اقدام به انجام پژوهش صورت گیرد. در بحث بعدی به مجوز پژوهش اشاره خواهیم کرد. همان‌طور که برای ساخت ساختمان نیاز به مجوز داریم، برای پژوهش نیز باید مجوز داشته باشیم که به آن اشاره خواهد شد.
همان‌طور که قبلا نیز مطرح کردم هیچ یادداشت و نوشته‌ای بدون نقد و ارزیابی کامل نخواهد بود، ممنون می‌شوم بعد از مطالعه نظر خود را چه موافق و چه مخالف بیان بفرمایید تا به بهبود نوشته‌ها کمک کنیم.
سپاس از همراهی‌تان
